Samen spelen

Als je kinderen zo lekker ziet spelen lijkt het misschien of ze zich gewoon ontspannen aan het vermaken zijn. Maar vergis je niet, al spelend zijn kinderen keihard aan het leren. En is het belangrijk voor je kind om samen met anderen te spelen? En wat als hij liever alleen speelt? Dan kun je het samen spelen stimuleren.

Spelen = leren

Ze trainen hun bewegingen en hun evenwichtsgevoel op de fiets, steppend, rennend en klimmend in het klimrek (de grove motoriek) en door kleine priegelwerkjes (kralen rijgen, tekenen blokken stapelen, spelen met lego) oefenen ze ook hun fijne motoriek. Ze leren hun hersens te gebruiken. En door samen te spelen leren ze een heel scala aan sociale vaardigheden.

Eigen wereld

Tot twee jaar zijn kinderen eigenlijk vooral op zichzelf gericht. Vanaf twee jaar wordt je kind wat socialer en is het (soms) bereid iets te delen. Maar echt samen spelen is er meestal nog niet bij. Kinderen van deze leeftijd zijn nog veel te druk bezig de wereld om zich heen te ontdekken. En die wereld draait immers om hen.

Ze hebben nog niet het besef dat andere kinderen ook gevoel hebben. Als je een leuk speeltje ziet in de handen van een ander kind, dan pak je dat gewoon. Kinderen van deze leeftijd zie je op een speelplaatsje of in een zandbak meestal naast elkaar spelen, en nog niet samen.

Eerste vriendschap

Als ze wat groter worden, vanaf een jaar of drie, gaat het samen spelen meestal wat beter. Kinderen kunnen nu al vriendjes maken en echt samen spelletjes verzinnen. Maar het is nog wel even wennen. Want wie bepaalt nu eigenlijk wat er gespeeld wordt? En ook kan het nog best moeilijk zijn je favoriete speeltje ineens in andere kinderhanden te zien.

Vriendschappen op deze leeftijd kunnen dan ook gepaard gaan met heftige conflicten. Huilen, schreeuwen of de ander slaan met een speeltje, zijn niet ongebruikelijk. Maar het zijn de eerste stappen naar het vinden van andere, meer tactvolle oplossingen.

Speelgoed delen

Hoe jonger je kind is, hoe lastiger hij het zal vinden om zijn speelgoed te delen. Kinderen onder de twee jaar spelen vaak alleen of naast andere kinderen. Speelgoed delen is bij hen nog niet aan de orde, speelgoed van elkaar afpakken wel.

Het delen van materiaal komt rond de drie jaar op gang. Op deze leeftijd ontwikkeld het sociale spel zich en leren kinderen de eerste beginselen van de sociale vaardigheden. Als ouder kun je dit stimuleren door regelmatig samen met je kind te spelen, vriendjes uit te nodigen en het samenspel positief te benadrukken.

Daarnaast wijzen kinderen onderling elkaar ook op het delen van speelgoed. En al doende leren ze hier mee om te gaan.

Speelafspraken

Het maken van een speelafspraak gebeurt meestal vanaf de basisschool leeftijd, dus vier jaar. Kinderen met een oudere broer of zus kunnen eerder de behoefte voelen om af te spreken omdat ze weten wat speelafspraken zijn. Wil je peuter ook al graag spelen en is hij er aan toe, dan kun je natuurlijk ook gerust een speelafspraak met hem maken. Bij jongere kinderen zul je als ouder een grotere rol tijdens de speeldate hebben, dan bij grotere kinderen die makkelijker samenspelen. Spreek ook huisregels af met je kind en met het vriendje. Zo voorkom creëer je duidelijkheid en voorkom je irritaties.

Een gemiddeld speelafspraakje duurt zo’n twee uur en begint na school tot circa etenstijd. Vooral voor peuters en jonge kleuters is dat na een intensieve (school)dag genoeg. Afspraken met oudere kleuters kunnen langer duren, op woensdagmiddag bijvoorbeeld of door te blijven eten. Zij geven hun grens zelf wel aan door te zeggen dat ze liever naar huis willen als ze moe zijn of niet meer willen spelen.

Samen spelen met vriendjes

Wanneer je kind een vriendje over de vloer heeft kun je ze het beste zoveel mogelijk samen laten spelen, want dat is wat kinderen het liefste willen. Afhankelijk van de leeftijd en de combinatie van de kinderen zul je ze soms wel wat moeten bijsturen in het spel. Zeker jonge kleuters hebben meer sturing of remming nodig. Maar geef ze ook vertrouwen en kijk eerst rustig aan hoe het spelen verloopt. En bemoei je niet te snel ruzie's; soms lossen deze zich vanzelf op zonder inbreng van ouders.

Spreek met je kinderen huisregels af, dat geeft duidelijkheid en duidelijkheid geeft rust. Let op, jij bent de regisseur, dus bedenk van tevoren wat je (niet) wilt. Hoeveel vriendjes er tegelijk mee mogen komen, bijvoorbeeld. En hoe vaak er afgesproken wordt. Teken of schrijf de huisregels samen met je kinderen op papier en hang ze in de hal. ‘Leuk dat jullie er zijn, jongens. Kijk, dit zijn onze 5 regels’:

• Binnen = Schoenen uit
• Samen spelen = samen opruimen
• Eten = aan tafel zitten
• Rennen en gillen: alleen buiten
• De slaapkamer van papa en mama is verboden terrein

Geef het goede voorbeeld

Ook speelgoed kan uitdagen tot samen spelen, maar een kind moet er zelf aan toe zijn, voordat hij hier iets mee doet. Je kunt je kind hierin wel stimuleren. Dit kun je doen door een spelsuggestie te geven of eventueel zelf even mee te spelen. Ga bijvoorbeeld naast je kind met hetzelfde speelgoed spelen.

Een andere leuke oefening om samen spelen te stimuleren is het bouwen van een toren waarbij je om en om stenen neerlegt of samen een tekening maken. Bedenk als je je kind stimuleert om samen te spelen: oefening baart kunst. Je kind moet sociale vaardigheden onder de knie krijgen om samen te kunnen spelen en dat heeft tijd nodig. Doet je kind het goed, geef hem dan een complimentje.

Is het belangrijk om samen spelen te stimuleren?

Ieder kind is anders; de één zal makkelijk en graag samen spelen en de ander heeft hier minder behoefte aan of vindt het moeilijk. Het is belangrijk om naar je eigen kind te kijken. Waar ligt zijn behoefte en interesse en wat vindt hij prettig?

Wanneer je kind te weinig tijd neemt om zelfstandig te spelen, is het verstandig het samen spelen af te remmen en hem te stimuleren zichzelf te vermaken. Dit doe je door hem een tijd te geven waarin hij zichzelf moet vermaken. Maak deze tijd niet te lang, bouw het op en geef complimentjes als je kind goed zelfstandig bezig is.

Hoe kun je samen spelen stimuleren?

Heb je het gevoel dat je kind te weinig initiatief neemt om samen te spelen, dan kun je dit stimuleren door samen met je kind vriendjes uit te nodigen. Door samen te spelen zal je kind positief gestimuleerd worden om dit vaker te doen en er waarschijnlijk ook meer plezier in krijgen.

Bij broertjes en zusjes kan het lastig zijn wanneer de één samen wil spelen en de ander niet. Zorg op zo’n moment als ouder voor duidelijke afspraken, bijvoorbeeld 10 minuten samen en daarna wordt er weer zelfstandig gespeeld.